Vücudumuzu Tanıyalım
Vücudumuzu Tanıyalım | Bölüm 8: Solunum
Orijinal adı “Il était une fois” olan ve ülkemizde “Bir Varmış, Bir Yokmuş: Vücudumuzu Tanıyalım” adıyla hafızalara kazınan bu kült çizgi diziyi analiz ettiğimiz serimizin sekizinci bölümündeyiz. Bu bölümde hepimizin farkında olmadan yaptığı ama hayati öneme sahip bir eylemin peşine düşüyoruz: nefes almak.
Solunum sistemi, bu bölümde adeta bir havaalanı gibi gösterilmiş. Dışarıdan alınan havanın burundan içeri girip, akciğerlere kadar uzanan yolculuğu ayrıntılı ama sade bir şekilde anlatılıyor. Oksijenin kana geçişi, karbondioksitin dışarı atılması, soluk alıp verme döngüsü renkli karakterlerle desteklenmiş.
Bölümden Notlar:
- Peter ve Pierrette, arkadaşlarıyla birlikte parkta koşuya çıkarlar. Bu sırada, solunum süreci hakkında animasyon gösterilir. Burun iyi korunan bir bölge olduğu için hastalık yapıcı organizmalar arasında kısa bir tartışma döner.
- Solunum sistemi, vücudun oksijen almasını ve karbondioksit atmasını sağlar. Bu süreç, burun, soluk borusu, bronşlar ve akciğerler aracılığıyla gerçekleşir.
- Alveoller, oksijenin kana geçmesini ve karbondioksitin dışarı atılmasını sağlayan küçük hava kesecikleridir. Bu değişim, kılcal damarlar aracılığıyla gerçekleşir.
İnsan akciğerinde yaklaşık 300 ila 600 milyon alveol bulunur. Bu minik hava kesecikleri, akciğerin yüzey alanını genişleterek oksijen ve karbondioksit alışverişini sağlar. Tüm alveoller açıldığında toplam yüzey alanı yaklaşık 70–100 metrekareye ulaşır — yani neredeyse bir tenis kortu büyüklüğündedir! - Alyuvarlar oksijen taşıdığında parlak kırmızı, karbondioksit taşıdığında ise koyu kırmızı görünür. Bu renk farkı, hemoglobinin taşıdığı gazla ilgilidir.
- Akciğerlere giden yollar tek yönlü gibi işler; özellikle alveollere ulaşan toz ve duman kolayca geri atılamaz. Zamanla bu birikim, akciğer dokusunu bozabilir ve solunumu zorlaştırır. Velev ki toz kir girdi:
Makrofaj denilen bağışıklık hücreleri onları yutmaya çalışır. Ancak çok fazla toz, duman vb. solunursa: Alveoller hasar görür Fibrozis (sertleşme), KOAH, amfizem gibi hastalıklar gelişebilir. - Solunum süreci, diyafram kasının hareketiyle kontrol edilir. Diyafram kasıldığında akciğerler genişler ve hava içeri alınır; gevşediğinde ise hava dışarı atılır.
- Solunum sistemi, vücudun enerji üretimi için gerekli olan oksijenin sağlanmasında hayati bir rol oynar. Bu nedenle, sağlıklı bir solunum sistemi, genel sağlık için önemlidir.