Türkler ve İslamiyet
Türkler ile İslam Devleti’nin ilişkileri, Hz. Ömer‘in döneminde, Nihavend Savaşı‘nı takiben İran‘ın İslam orduları tarafından fethedilmesiyle başlamıştır. İlk çarpışmalar, Hz. Osman zamanında gerçekleşmiştir.
Bu dönemde, Hz. Osman’ın liderliğindeki İslam orduları ile Hazar Türkleri arasında, “Belencer Savaşı” yapılmıştır. Hazarlar, savaşı kazanarak Kafkasların İslamlaşmasını engellemiştir.
Dört halife dönemi sonrası devletin egemenliğini ele alan Emeviler, uyguladıkları “mevali” politikası (ırkçılık ve köleleştirme uygulamaları) nedeniyle Türklerin İslamiyet’e mesafeli olmasına sebep olmuştur. Bu durum neticesinde Emeviler ile Türgişler arasında “Haristan Savaşı” yapılmıştır. Türgişler, bu savaşta galip gelerek Orta Asya’nın İslamlaşmasını geciktirmiştir.
Emeviler sonrası gelen Abbasilerin döneminde Arap ırkçılığı terk edilmiş ve tüm Müslümanları birleştiren “ümmetçilik” anlayışı benimsenmiştir. Bu anlayış neticesinde Türkler İslamiyet’e sıcak bakmaya başlamıştır.
Bu sıcaklık, Abbasiler ile Çinliler arasında Orta Asya’nın hakimiyeti için yapılan Talas Savaşı (751) ile somut bir etkileşime geçmiştir. “Karluk Türklerinin” Müslüman Araplarla işbirliği sonucu Talas Savaşı, Abbasilerin zaferi ile sonuçlanmıştır.
➖ Orta Asya, Çin’in egemenliği altına girmemiştir.
➖ Kağıdın Orta Asya dışına yayılması ile birlikte bilgi ve kültür alışverişi kolaylaşmıştır.
❗ Müslümanlığı ilk kabul eden Türk boyu “Karluklar“, ilk Türk devleti ise İtil Bulgarları olmuştur.
❗ Orta Asya’da Müslümanlığı benimseyen ilk Türk devleti Karahanlılar olmuştur.
❗ Kağıt, Çin dışında ilk kez “Şehirlerin Şahı” olarak bilinen Semerkant’ta üretilmiştir.
➖ Buhara: İslam’ın Roması
➖ Kaşgar: Işıldayan İnci
➖ Ahlat: Kubbetü’l İslam
❗ Abbasiler, Türkler için “Samarra” adında şehirler inşa etmişlerdir.
❗ Türk komutanlarını görevlendirdikleri sınır şehirlerine “Avasım” adı verilmiştir.