Moore Yasası (Moore’s Law)
Moore yasası, aynı zamanda Intel’in kurucularından biri olan Gordon E. Moore‘un 19 Nisan 1965 yılındayken yazdığı ve Electronics Magazine dergisindeki yayınlanan makelesine atıfta bulunmak için ortaya çıkmış bir adlandırmadır.
Moore Yasası Nedir?
CPU, yani İşlemci hızlarının veya bilgisayarlar için genel işlem gücünün her 18 ayda bir iki katına çıkacağını belirten bir çeşit hesaplama yöntemidir.
Aslında tam olarak bir yasa değil. Daha çok bir “Başparmak kuralı” veyahut elinizdeki paranızın kaç yıl sonra iki katına çıkacağını bulmaya yarayan 72 kuralı gibi pratik bir hesaplama türüdür.
Moore’un bizzat kendisi tarafından da kati surette yasa olarak tanımlanmayan ifadesi, Kaliforniya Teknoloji Üniversitesi profesörü Carver Mead tarafından pratik bir kullanım amacıyla bu şekilde bir adlandırmaya kavuşmuştur.
Moore, mikroçipteki transistör sayısının her iki yılda bir ikiye katlanacağını, ancak bu katlanmayla beraber, maliyetinin de azalacağını belirtmiştir. Günümüzde ise, silikon yongalar üzerine kurulu transistörlerin iki katına çıkması, her iki yılda bir olduğundan daha hızlı bir sürede, 18 ayda gerçekleşmektedir.
Moore’un ifadelerindeki artışın doğmasına yol açan ortaya çıkaran gözleminin birincil yöntemi, bilgiyi ileten ve işleyen kabloları ve transistörleri olabildiğince küçülterek yapmaktı. Üstel büyüme şeklinde gerçekleşen bu artış, fizik yasaları göz önüne alındığında sonsuza kadar devam edemeyeceği aşikardır.
En nihayetinde daha fazla, daha küçük bileşenlerin bilgisayar çiplerine sıkıştırılmasıyla ortaya çıkan ısı miktarı da artacak ve bu da çipin erimesine yol açacaktır.
Transistör Tarihi
1970’li yıllarda entegre bir çipe yerleştirilmiş yaklaşık 1000 tane transistör vardı. Bu sayı günümüzde ise 3 milyardan fazla ve bu sayıyı artırmak için çalışmalar devam etmektedir.
1970’li yıllardan 2010’da işlemci hızlarına bakılacak olursa, yasanın sınırına ulaştığı ve-veya sınıra yaklaştığı düşünülebilir.
2000 yılında entegre bir çipe yerleştirilmiş transistör sayısı 37,5 milyona ulaşırken, 2009’da bu sayı 904 milyona çıkmıştır; bu nedenle yasayı transistörlere uygulamak hızdan daha doğru bir sonuç vermektedir.
2012 yılında, 22 nanometre (nm) işlemcisiyle Intel, dünyanın en küçük ve en gelişmiş transistörlerini geliştirmeyi başardı. 2014 yılında ise daha da küçük, daha güçlü bir 14nm çipi piyasaya sürebilmiştir. Günümüzde ise, şirket 10nm çipini piyasaya sürmek için bitmek bilmez bir mücadele içinde çalışmaktadır.
Unutmadan bir nanometrenin bir metrenin milyarda biri odluğunu söyleyelim ve bu değer görünür ışığın dalga boyundan bile daha küçüktür. Ayrıca bir tane atomun çapı, yaklaşık 0.1 ila 0.5 nanometre arasında değişmektedir.
Moore yasası, entegre devrelerdeki transistörler daha verimli hale geldikçe, bilgisayarların, bilgisayarlarda kullanılan cihazların ve bilgi işlem gücünün zamanla daha küçük, daha hızlı ve daha ucuz hale geleceğini de ima eder. Bu şekilde bir kullanımla yasa önemli bir pratikliğe kavuşmuş olur.
Bilgisayarların 2020’li yılların bir noktasında Moore yasasının fiziksel sınırlarına ulaşması gerektiği konusunda hemfikir olan uzmanlar, transistörlerin sahip oldukları yüksek sıcaklıklar nedeniyle daha küçük devrelerin oluşturulabilmesini imkansız kılacaktır. Zira, transistörlerin soğutulması için gereken enerji miktarı, transistörlerden geçen enerji miktarından daha fazla enerji gerekmektedir.
Küçültme olayı nihai sonuna ulaştığında işlemcileri bekleyen bir sonraki aşama ise moleküler transistörler ve kuantum bilgisayarlar olacaktır.