Türkçe
Ünsüz Türemesi (İkizleşme)
Ünsüz türemesi, bazı kelimelere ek veya yardımcı fiil geldiğinde kelimenin sonuna fazladan bir ünsüz harfin gelmesidir. Arapçadan geçen bazı kelimelerde bu durum sıkça görülür.
1. Ünlüyle başlayan ek geldiğinde:
Arapçadan dilimize giren bazı kelimeler, Türkçede tek ünsüzle kullanılır. Ancak bu kelimelere ünlüyle başlayan bir çekim eki getirildiğinde, kelimenin sonundaki ünsüz harf ikizleşir ve ünsüz türemesi görülür.
- hak → hak
kı - his → his
si - ret → red
di - şer → şer
ri - tıp → tıb
bi - zam → zam
mı - zan → zan
nı - hat → hat
tı - set → sed
di
2. Yardımcı fiille birleştiğinde:
Bu kelimelere etmek, eylemek veya olmak gibi yardımcı fiiller eklendiğinde de sondaki ünsüz türeyip ikizleşir. Bu tür birleşik fiiller bitişik yazılır.
- af + etmek → affetmek
- his + etmek → hissetmek
- zan + etmek → zannetmek
- hal + olmak → hallolmak
- hal + etmek → halletmek
- emir + eylemek → emreylemek
- ad + etmek → addetmek
Bileşik fiiller oluşurken ses olayı görülüyorsa, sözcükler mutlaka bitişik yazılır. (hissetmek ✓ / his etmek ✗)