Heraclea ve Asculum Muharebeleri

Heraclea ve Asculum Muharebeleri, Epiruslu Pirus ve Yunan ordusunun Roma’yı binbir zorlukla yendiği savaştır; zafer öylesine yüksek bir bedelle elde edildi ki, yenilgiden beter kazanç manaasında “Pirus Zaferi” terimini ortaya çıktı.

Heraclea ve Asculum Muharebeleri: Öncesinde Olanlar

MÖ 281’de Romalılar, Tarentum’a (günümüzde İtalya sınırlarında yer alan Taranto kenti) saldırdı. Şehir, Yunan dünyasının en deneyimli savaş liderlerinden biri olan Epiruslu Pirus‘dan yardım talebinde bulundu. 

Teklifi kabul eden Pirus, Güney İtalya’ya birlikte geldiği ordusuyla Doğu Akdeniz’deki İskender sonrası dönemin tipik bir örneğiydi. Askerlerinin çoğu mızrak kullanan piyadelerdi, ama aynı zamanda hafif ve ağır süvarileri, birkaç bin okçusu ve onlarca savaş fili vardı.

Roma konsolos Publius Valerius Laevinus, 45.000 askerden oluşan 4 lejyon askeri birliğini Yunan müttefiklerinden destek almadan yüzleşmek için Pirus’un ordusunun üzerine gönderdi. Sonrasında iki ordu, Yunan şehri Heraklea yakınlarında savaşta karşılaştı.

Heraclea Muharebesi

Dört Romalı ve dört müttefik lejyonu geleneksel manipüler tarzda oluşturulmuştu; genç hastatiler ön saflarda görev yapıyor, daha deneyimli ilkeler onları dolduruyor ve kıdemli triariiler yedekte duruyorlardı. Toplamda, Romalıların yaklaşık 45.000 lejyoneri ve ayrıca kanatlara yerleştirilen ve Konsolos Laevinus tarafından komuta edilen 2.400 Romalı süvarileri vardı. 

Bu arada, Pyrrhus’un 25.500 kişilik piyade gücü 10.000 Magna Graec piyade, paralı asker ve süvari ile desteklenmişti. Pirus’un ordusu 20.000 ağır Phalangite, birkaç bin yerel müttefik, 5.000 füze birlikleriyle, Ciritçi ve Tesalya’nın uzman atlılarından alınan 4.000 süvariden oluşuyordu. Ayrıca Pirus 20 Afrika savaş filini de yedekte tuttu .

Pirus, Yunan müttefikleri güçlerini toplayıp ona katılana kadar herhangi bir savaşı olabildiğince uzun süre ertelemek istedi. Orduyu korumayı umarak Siris Nehri’nin sol yakasında kamp kurdu. Ordusu dinlenirken Pirus, Roma kampını araştırdı ve barbar olmadıklarını anladı. Pirus, bol zamanı olduğunu düşünerek başka sorunlara yöneldi ve Nehir kıyısını korumak için bir grup hafif piyade füze birlikleri gönderdi. 

Bununla birlikte, Laevinus birkaç saat sonra nehrin karşı tarafına saldırı emri verdi. Roma süvarileri tarafından ezilip ağır kayıplarla yönlendirilmeden önce Romalı öncü yavaşlatıldı. Roma velitleri daha sonra nehri geçti, böylece Pirus falanksını düzenledi ve önlerinde 3.000 süvari ile Roma hafif piyade öncüsüne saldırdı. 

Daha sonra Romalı askerler Epirot süvarileriyle savaşmak için geri çekildi. Pirus atsızdı ve az daha ölüyordu, bu yüzden geri çekildi; arkadaşı Epirus Megacles’in muhteşem zırhını giyerek savaşa geri döndü ve Romalılar sırtlarıyla nehre doğru itildi. Yavaş yavaş, Roma ordusu falanksın baskısı altında eridi. 

Ancak, Megacles bir lejyoner tarafından öldürüldüğünde her şey tersine döndü ve miğferi Romalılara ilham vermek ve falangistlerin moralini bozmak için savaş hattında gösterildi. Falankslar sallanmaya başladı ve Romalılar Yunanlıları nehir kıyısına geri itti. Pyrrhus daha sonra hala yaşadığını ortaya çıkarmak ve morallerini güçlendirmek için hattını yukarı ve aşağı saldırdı. Daha sonra 20 savaş filini Roma kanatlarına salıverdi, Roma süvarilerini dehşete düşürdü ve onları geri çekilmeye zorlayarak düzenlerini bozup kaçmalarına neden oldu ve Heraclea Muharebesi’ni kazandı.

Asculum Muharebesi

Asculum Muharebesi, Antik Çağın görülen en çetin muharebelerinden biridir. M.Ö 280 yılında Roma ordusunun Epir Kralı Pirus’a Heraclea Savaşı’nda yenilmesi üzerine Romanın varlığının tehtit altına girdiğini gören Senato, Roma ordusunun başına en yetenekli generallerinden biri olan Publius Decius Mus‘u getirdi.

Publius Decius Mus ve beraberindeki ordusu güneye doğru yola koyuldu. Tarihler M.Ö 279 yılını gösterdiğinde Asculum’da Pirus’un ordusuyla karşılaştı. Pirus’un ordusu ilk savaştakine benzer bir şekilde 40.000 asker 19 Afrika savaş filinden oluşuyordu. Benzer şekilde Roma ordusunda da 40.000 asker vardı.

Ancak ilk savaştan farklı olarak, Heraclea Muharebesi‘nden sonra, Romalılar görünüşe göre toplam kuvvetlerinin bir kısmını fil karşıtı cihazlarla donatmışlardı: Fillerin savunmasız bacaklarını yaralamak için uzun sivri uçlu arabalar, filleri korkutarak geri çekilmek ve pila fırlatmak için eğitilmiş birlikleri destekleyecek yanıcı malzemeler.

Savaş iki gün sürdü. Dönemin savaşında alışılmış olduğu gibi, her iki ordu da süvarilerini merkezde kanatlara ve piyadelere konuşlandırdı. Pirus, kendi komutası altında merkezin arkasında kişisel süvarilerini yedekte tuttu. Filleri de Heraclea Muharebesi‘ndeki gibi başlangıçta yedekte bıraktı.

İlk gün, Yunan süvarileri ve filleri, Roma ilerlemelerinden savaş alanı çevresindeki ormanlık alan ve tepeler tarafından engellendikleri için büyük ölçüde kullanılmadan kaldılar, ancak falankslardaki italik askerlerin Romalılarla çok etkili bir şekilde savaştığı bildirildi.  

Bu sırada Dauni’den bir güç Yunan kampına saldırdı. Pyrrhus, atılımın üstesinden gelmek için normal atın bir kısmı ve birkaç fil ile birlikte yedek süvarileri gönderdi. Saldırganlar dik bir tepenin üzerinde neredeyse erişilemez bir konuma çekildiklerinde, Pirus, filleri üçüncü ve dördüncü lejyonlara karşı konuşlandırdı.

Aynı şekilde yüksek yerdeki yoğun ormanlık alanlarda bulunan Romalı okçular ve sapancılar da Pirus’un fillerini sürekli ateş altına aldı. Pirus, Romalıları ormandan çıkarmak için Athamanian, Acharnian ve Samnite piyadelerini gönderdi, ancak bu kuvvetler Roma süvarileri tarafından durduruldu. Her iki taraf da alacakaranlıkta çekildi, hiçbiri önemli bir avantaj elde edemedi.

Sonuç olarak, özel fil karşıtı Roma savaş arabaları lejyon komutanları tarafından hızla konuşlandırıldı: Kısaca etkili olsa da, bu küçük kuvvet sonunda Yunan psiloi’si tarafından ezildi . Filler daha sonra düzenleri bozulan Roma piyadelerine saldırdı. Pirus, eşzamanlı olarak kişisel süvarilerine hücum etmelerini, önemli bir rotayı başlatmalarını ve hızla tamamlamalarını emretti. Yenilen Roma kuvveti geri çekildi. ve Pirus bir kez daha savaşı kazanmıştı.

Heraclea ve Asculum Muharebeleri: Sonrasında olanlar

Roma kayıplarının yaklaşık 8.000 olduğuna inanılırken, Kral Pirus, sahip olduğu en iyi subaylarının pek çoğunun içinde bulunduğu 3000 kayıp vermişti. Ayrıca ölen deneyimli askerlerin yerine yenisini koyması da pek mümkün olmadığı gibi pek çok filini de kaybetmişti. Heraclea ve Asculum Muharebelerinin ardından kendisini tebrik etmek isteyen bir kişiye Pirus’un; “Bunun gibi bir bir savaşta daha galip gelirsek, tamamen mahvolacağız.” dediği rivayet edilir. 

Bu iki muharebe 5 Büyük Pirus Zaferi‘nin ilkini oluşturmaktadır

Benzer içerikte yazıları okumak için tıklayın.

Kaynak ve detaylı bilgi için;

https://historica.fandom.com/wiki/Battle_of_Heraclea

https://military.wikia.org/wiki/Battle_of_Asculum_(279_BC)