Rüzgar Enerjisi Nasıl Oluşur?

Güneş ışınlarının yeryüzünde oluşturduğu farklı sıcaklıklar basınç ve nem oluşmasını takip eden süreçte rüzgar enerjisi oluşur.

Haliyle yeryüzünün eşit olmayan ısınması ve soğuması meydana gelmiş olur. Bunun sonucunda da hava hareketleri meydana gelmektedir. Onlardan biri olan rüzgar böyle oluşur.

Rüzgar Enerjisi Nedir?

Sıcak ve soğuk hava birbirinin yerine geçer. Isının hareket yönü sıcak olandan soğuğa doğru bir akış olduğundan, bir hava kütlesi ısınırsa atmosferin yukarısına, soğuk olan tarafa doğru yükselir ve bu sıcak hava kütlesinin yükselmesiyle boşalan yere, aynı hacimdeki yukardaki soğuk hava kütlesi yerleşir.

Bir başka deyişle rüzgar enerjisi güneşin doğmasıyla başlıyor denilebilir. Gece oluşmuş olan soğuk hava kütlesinin yere yakın bölümleri, Güneş’in ışınlarıyla ısınmaya başlar. Haliyle Isınan hava genleşir ve yükselir. Yukarda kalan soğuk hava tabakası da sıcak havanın bu boşaltığı yere aynı kütlede olacak şekilde yer değiştirir. Bu yer değiştirmeyle de rüzgar oluşmuş olur.

Rüzgar enerjisi ise basitçe tanılayacak olursak rüzgârı oluşturan hava akımının sahip olduğu hareket enerjisidir. Yani bu durumda Rüzgar enerjisinin kaynağı güneştir diyebiliriz.

Enerji üretimi bakımından, Kutuplar ile Ekvator arasında ve dinamik yüksek basınç kuşaklarından, dinamik alçak basınç kuşaklarına doğru gerçekleşen hava akımları (sürekli rüzgarlar) önemli rol oynuyorsa da karalarla denizler ve dağlarla vadiler arasındaki (devirli ve yerel rüzgarlar) hava akımlarına dayalı rüzgarlar da rüzgar enerjisi bakımından önemlidir.

Hava da sıvılar gibi akışkan özellikler gösterir. Sıvılardan farklı olarak hava bulunduğu ortamın her yerini kaplar. Havanındeğiştirmesi hızlı olduğunda da içindeki parçacıkların hareketi de haliyle hızlı olur. Kinetik enerjiye dönüşmüş bu harekete de Rüzgar Enerjisi denir.

Atmosferik basınçtaki farklar rüzgar üretir. Ekvator’da Güneş, suyu ve toprağı dünyanın geri kalanından daha fazla ısıtır. Sıcak ekvatoral hava atmosfere yükselir ve kutuplara doğru göç eder. Bu düşük basınçlı bir sistemdir. Aynı zamanda, daha soğuk ve daha yoğun hava, ısıtılmış havanın yerini almak için Dünya’nın yüzeyi üzerinden Ekvator’a doğru hareket eder.

Bu yüksek basınçlı bir sistemdir. Rüzgarlar genellikle yüksek basınçlı alanlardan düşük basınçlı alanlara üflenir. Rüzgar dünya üzerindeki birçok doğa olayını da doğrudan etkiler. Kasırgalar (Tayfun), hortumlar ve bunların yol açtığı tsunami gibi birçok doğa olayı da rüzgarın hareketi sonucu oluşur.

Rüzgar hareketlerini türbin gibi aletlerle elektriğe dönüştürmek de mümkün

Rüzgarı Meydana Getiren Kuvvetler

Havanın dünya yüzeyi üzerinde hareket edebilmesini sağlayarak rüzgarı meydana getiren ve rüzgarın hızına etki eden atmosfer içindeki belli başlı kuvvetler aşağıda verilmiştir;

Basınç gradyan kuvveti	Havayı yüksek basınçtan alçak basınca doğru akmasına sabep olan kuvvettir.
Coriolis kuvveti	Yer dönmesinin saptırmaya çalışan kuvvet olarak bilinmektedir.
Merkezkaç kuvveti	Rüzgarı dolanım merkezlerinden uzaklaştırmak isteyen kuvvete denir.
Sürtünme kuvveti	Rüzgar hızını yavaşlatmaya çalışan kuvvettir.Yer yakınındayken en büyük değerine ulaşır ve türbülanslar tarafından yukarıya taşınır. Yer üstünde 450-600 m yüksekliğe kadar rüzgarı yavaşlatıcı bir etkiye sahiptir.

Yukarda anlatıldığı üzere rüzgar enerjisi, rüzgarı oluşturan hava akımının sahip olduğu kinetik enerji, yani hareket enerjisidir. Güneş enerjisi, rüzgar enerjisinin de kaynağıdır. Yaklaşık bu enerjinin %1-2’lik kısmı rüzgar enerjisine dönüşür.

Kaynak ve detaylı bilgi için;

https://www.nationalgeographic.org/