İspanyolca Artikeller

İlk kez İspanyolca öğrenmeye başladığımda, kendimi oldukça rahat hissediyordum. Harfler neredeyse Türkçedeki gibi okunuyor, kelimelerin çoğu Latin kökenli olduğu için İngilizce ile benzerlikler var… Derken artikeller konusu geldi. İşte o an, hafif bir paniğe kapıldım.

Artikellerin mantığını İngilizceden ve Almancadan bildiğim için şükürler olsun ki o kadar korkutucu çıkmadı. En azından Almancadaki kadar karmaşık değiller. Olmazsa olmaz konulardan olduğu için iyice öğrenelim, bunun ekmeğini ilerleyen konularda yiyeceğiz.

Türkçede artikeller olmadığı için (veya en azından belirgin şekilde kullanılmadığı için), bu konu bazen gereksiz görünebilir. Ancak artikeller, isimlerin belirli mi yoksa belirsiz mi olduğunu, cinsiyet (biyolojik cinsiyetten ziyade dil bilgisel olarak düşünün) ve sayı bilgilerini belirtmek için kullanılır. Cümle içinde kelimeler neredeyse artikellerle bitişik gibi okunduğu için bu konuyu iyice öğrenmezsek cümlelerdeki kelimeleri seçmemiz çok zor olacaktır. Evet, konumuza dalalım!

Artikel dediğimiz şey, bahsi geçen ismin diğer türdaşlarından ayırt edilip edilmemesine hizmet ediyor. Bir nevi bilinirlik katıyor. Hani, “benim arabam” deyince akılda bir tanınırlık belirir ya, hah, işte bu belinirliği sağlamak için kullanıyoruz artikeli. Türkçede biz bu tarz bilinirliklikleri ismin -i, e hali ile sağladığımız için ayrı bir artikel kullanımı yok.

Tıpkı İngilizcede ve Almancada olduğu gibi İspanyolcada da iki tür artikel vardır ve bu artikeller kelimenin tekillik-çoğulluk, dilbilgisel cinsiyeti gibi yönlerden çeşitli farklılıklar gösterir. Bunları anlaşılır olması adına hem tablolaştırdım hem de liste şeklinde gösterdim:

Tür	Cinsiyet	Tekil	Çoğul	Örnekler
Belirli	Eril	el	los	el perro – los perros Köpek – Köpekler
	Dişil	la	las	la casa – las casas Ev – Evler
Belirsiz	Eril	un	unos	un libro – unos libros Bir kitap – Birkaç kitap
	Dişil	una	unas	una manzana – unas manzanas Bir elma – Birkaç elma

1. Artículos Definidos (Belirli Artikeller)
   • Masculino (Eril)
     • Singular (Tekil): el → el perro (köpek)
     • Plural (Çoğul): los → los perros (köpekler)
   • Femenino (Dişil)
     • Singular (Tekil): la → la casa (ev)
     • Plural (Çoğul): las → las casas (evler)
2. Artículos Indefinidos (Belirsiz Artikeller)
   • Masculino (Eril)
     • Singular (Tekil): un → un libro (kitap)
     • Plural (Çoğul): unos → unos libros (kitaplar)
   • Femenino (Dişil)
     • Singular (Tekil): una → una manzana (elma)
     • Plural (Çoğul): unas → unas manzanas (elmalar)

İspanyolca Kelimelerde Cinsiyet Kavramı

İspanyolca öğrenirken karşımıza çıkan en ilginç noktalardan biri de isimlerin cinsiyeti olmasıdır. Yalnız bu cinsiyet kavramını biyolojik cinsiyet ile bağdaştırmayın, burada daha ziyade dil bilgisel bir cinsiyete vurgu yapmaktadır. Türkçe dil bilgisinde böyle bir kullanım olmadığı için başlangıçta biraz kafa karıştırıcı olacaktır ama zamanla alışacaksınız.

İspanyolcada isimlere “eril” (masculino) veya “dişil” (femenino) denilen dil bilgisel cinsiyet atanır. Bu cinsiyet, o ismin biyolojik cinsiyetini yansıtmak zorunda değildir. Yani şöyle söyleyeyim; masanın bir cinsiyeti olabilir mi? Hemen cevap vereyim; evet, İspanyolcada oluyor. Dolayısıyla İspanyolca öğrenirken, kelimelerin cinsiyetlerini öğrenebilmek adına onları aritkelleriyle beraber ezberlemenizi tavsiye ederim. Haliyle bu kelimeleri sözlükte aradığınızda nasıl bakmanız gerektiğini de bilmeniz gerekir. O da şöyle: İspanyolca sözlüklerde isimlerin yanında genellikle kısaltmalar yer alır:

• m. → masculino (eril)
• f. → femenino (dişil)

Örneğin, “libro” (kitap) kelimesinin yanında “m.” ifadesi bulunursa bu kelimenin eril olduğunu gösterir. Bu sayede yeni bir kelime öğrenirken onun cinsiyetini de öğrenmiş oluyorsunuz.

Biyolojik cinsiyet sayesinde hangi kelimenin hangi cinsiyette olduğunu anlamak kolay olacaktır. Ancak, bitki ve cansızları anlatan kelimeleri ise zamanla pratik yapa yapa öğreneceksiniz. Yine de yararlanabileceğiniz bazı pratik kurallar kullanabilirsiniz: Ben de öğrenirken şu püf noktalarına dikkat ettim ve umarım size de yardımcı olur:

• -o ve -a Kuralı: (kesin değil)
  • -o ile biten kelimeler: Genellikle eril (örneğin, el libro, el perro).
  • -a ile biten kelimeler: Genellikle dişil (örneğin, la casa, la gata).
• -ción, -sión, -dad, -tad, -tud: Bu soneklerle biten kelimeler neredeyse her zaman dişildir. Örneğin: la canción, la televisión, la libertad, la ciudad.
• Eril Başlangıçlı Kelimeler: Bazı kelimeler ses uyumu veya telaffuz kolaylığı için “el” alır, özellikle vurgu “a” ile başlayan dişil isimler buna örnektir: Örneğin: el agua, el águila. Fakat çoğul halindeyken tekrar dişil form alır: las aguas, las águilas.